Dzierżoniów i Piława Górna – brama Gór Sowich. Oto urokliwe zakątki Dolnego Śląska

Dzierżoniów to ok. 33-tysięczne miasto w południowo-zachodniej Polsce na Dolnym Śląsku. Leży w Kotlinie Dzierżoniowskiej, nad rzeką Piławą, u stóp Gór Sowich. Można tam dojechać zarówno samochodem, jak i transportem publicznym. Z Wrocławia podróż trwa około godziny drogą krajową nr 8 oraz drogą wojewódzką nr 384. Z Wrocławia do Dzierżoniowa dojeżdżają też pociągi i autobusy – czas podróży nimi zajmie ok. 1,5 h. Dzierżoniowskie dworce kolejowy i autobusowy zlokalizowane są w bezpośrednim sąsiedztwie i razem funkcjonują jako Sowiogórskie Centrum Komunikacyjne. SCK działa jako centrum przesiadkowe dla transportu pasażerskiego i obejmuje:

• Dworzec PKP
• Dworzec PKS
• Przystanki komunikacji miejskiej
• Postój TAXI

Zobacz Dzierżoniów na mapie:

Dzierżoniów otrzymał lokację miejską przed 1241 rokiem, a jego obecna nazwa jest formą upamiętnienia wybitnego śląskiego badacza pszczół, księdza Jana Dzierżona. To niewielkie miasto u podnóża Gór Sowich może zachwycić architekturą poprzednich wieków, zabytkami i atrakcjami, w tym dostępnymi za darmo.

Zobacz, gdzie spać, odwiedzając Góry Sowie:

Zwiedzanie Dzierżoniowa warto zacząć od spaceru po Rynku. Centralnym punktem jest ratusz z wieżą ratuszową. Ratusz, wzniesiony w 1875 roku, jest aktualnie siedzibą urzędu miejskiego i biblioteki. Na wieżę ratuszową wejdziemy przez Centrum Informacji Turystycznej, gdzie m.in. można skorzystać z map i ulotek czy kupić pamiątki. W dolnej części wieży znajduje się mennica, gdzie można wybić kopię halerza z 1352 roku z inicjałami MCR (Moneta Civitas Rychbach) na awersie i dolnośląskim orłem na rewersie. Wchodząc na wieżę, można zobaczyć też mechanizm zabytkowego zegara. Z wieży możemy podziwiać zachwycające widoki: panoramy Kotliny Kłodzkiej, Gór Sowich, Masywu Ślęży oraz Wzgórz Kiełczyńskich i Gilowskich.

Schodząc z wieży, można zaopatrzyć się w mapy Traktu Smoka – trasy turystycznej po najciekawszych obiektach Dzierżoniowa (m.in. Kościół św. Jerzego, Kościół pw. Maryi Matki Kościoła, wieża ciśnień, mury obronne czy kaplica grobowa rodziny Sadebecków) – oraz mapy Traktu Diory – trasy turystyczno-edukacyjnej, która ukazuje dziedzictwo Diory (pierwszej polskiej fabryki, która produkowała odbiorniki radiowe po II wojnie światowej). Kolejnym dzierżoniowskim szlakiem, którym warto się przespacerować, jest szlak murali.

Przeczytaj o historii dzierżoniowskiej Diory:

Dopełnieniem wizyty w Dzierżoniowie są wizyty w Muzeum Miejskim Dzierżoniowa wraz z Lapidarium, Młynu Hilberta oraz synagogi. Dzierżoniowskie muzeum jest dostępne dla zwiedzających od wtorku do piątku oraz w niedziele (w niedziele wstęp na wystawy stałe jest nieodpłatny), a zwiedzanie odbywa się o pełnych godzinach. Za bilet normalny zapłacimy 10 złotych, a za ulgowy - 5. Grupy zorganizowanych (od 15 do 30 osób) mogą kupić bilet grupowy w cenie 50 złotych. Lapidarium można odwiedzać bezpłatnie w godzinach otwarcia muzeum.

Młyn Hilberta, powstały w latach 40. XIX wieku, można zwiedzać wyłącznie z przewodnikiem i w kasku ochronnym w soboty, niedziele i wybrane święta. Osoby dorosłe za bilet zapłacą 20 złotych, a dzieci młodzież szkolna do 18. roku życia 16 złotych. Najmłodsi do lat 3 zwiedzają za darmo. Jest też opcja wykupienia biletu rodzinnego. Kosztuje on 65 złotych i przysługuje dwóm osobom dorosłym z dziećmi w wieku od 3 do 18 lat.

Synagoga Rutika została wpisana w 1994 roku do Krajowego Rejestru Zabytków i oprócz ciekawej formy architektonicznej, ma też bogatą historię. Ze względu na trwające prace remontowe jej godziny otwarcia nie są stałe, dlatego rekomendowany jest wcześniejszy kontakt mailowy lub telefoniczny. Wstęp wynosi 10 złotych, a wszystkie wpłaty są przeznaczane na dalsze renowacje.

Najmłodszym spodoba się Aleja Bajkowych Gwiazd - miejsce z wieloma placami zabaw, tyrolką, wodnym placem zabaw oraz siłownią plenerową.

Piława Górna to niewielkie miasto, leżące między dwoma miastami powiatowymi na Dolnym Śląsku – Dzierżoniowem i Ząbkowicami Śląskimi – we wschodniej części Kotliny Dzierżoniowskiej, na styku ze Wzgórzami Niemczańskimi. Przez Piławę Górną przepływa rzeka Piława, Ślęza oraz Piekielny Potok. Wyruszając samochodem z Wrocławia, dojedziemy tutaj drogą krajową nr 8 lub drogą wojewódzką nr 395. Możemy też skorzystać z transportu publicznego – wtedy podróż pociągiem zajmie około dwóch godzin (z przesiadką w Świdnicy, Kamieńcu Ząbkowickim lub Jaworzynie Śląskiej) do nawet trzech (przesiadka między pociągami w pobliskim Dzierżoniowie lub z busa do pociągu w Ząbkowicach Śląskich).

Piława Górna na mapie:

Piława Górna jest małym miastem, ale nie brakuje tu ciekawych miejsc i zabytków. Jednym z najbardziej okazałych jest zespół pałacowy Gladishof (nazywany przez miejscowych „Zamczyskiem”). Został wzniesiony na przełomie XVII i XVIII wieku. W połowie XIX wieku został przebudowany, zyskując neogotycki wygląd. Pałac jest otoczony parkiem krajobrazowym o powierzchni 3,8 ha. Za pałacem znajduje się dawny folwark wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Gladishof jest własnością prywatną i nie jest dostępny do zwiedzania poza jednym wydarzeniem w roku. Odbywają się tutaj koncerty i pikniki romantyczne w ramach Festiwalu Bachowskiego. W pałacu można też zorganizować wesele.

Piękny i okazały budynek Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla dzieci i młodzieży, który dawniej był gimnazjum Braci Morawskich – szkołą męską z internatem, to kolejny zabytek Piławy Górnej, który zachwyca swoją architekturą. Szkoła w stylu neorenesansowym została wzniesiona w latach 1894-1896 według projektu inspektora budowlanego F. Zeckela z Berlina. Warto zwrócić uwagę na okna od strony zachodniej, w których zachowały się witraże przedstawiające miasta Śląska m.in. wrocławski ratusz.

Piława Górna to także dziedzictwo Braci Morawskich. Najlepszym miejscem do poznania historii wspólnoty jest Izba Pamięci Braci Morawskich, którą prowadzi Arnold Kordasiewicz.

Gdzie jeść w Górach Sowich? Podpowiadamy:

Na Górze Wiatraczej (obecnie ulica Nowa) znajduje się wiatrak typu holenderskiego. Został zbudowany na początku XIX wieku. Był remontowany w latach 1977-1978, a następnie przebudowany po 1985 roku i powiększony o niewielki budynek warsztatowy oraz zaadaptowany na budynek mieszkalny. Obecnie zachowała się jego stożkowa bryła zwieńczona hełmem pozbawionym urządzeń napędowych.

Inne warte zobaczenia obiekty w Piławie Górnej to:

• kościół parafialny św. Marcina,
• zespół zabytkowy dworca kolejowego z końca XIX wieku (ul. Kolejowa),
• krzyż kamienny przy kościele parafialnym św. Marcina (ul. Sienkiewicza 30),
• szkoła Seydlitza z lat 1905–1907 (ul. Wiejska 2),
• pałac Oberhof z końca XVIII wieku (ul. Bolesława Chrobrego 32).